Trong cơ thể con người luôn diễn ra hàng loạt quá trình chuyển hóa và trao đổi chất, bao gồm cả những phản ứng có lợi và có hại. Trong đó, sự hình thành gốc tự do chính là một trong những phản ứng có hại, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và sắc đẹp. Vậy gốc tự do là gì, và tại sao chúng lại được xem là một yếu tố nguy hiểm? Hãy cùng Dermica tìm hiểu ngay sau đây!
Xem thêm: Hyaluronic Acid là gì? Tầm quan trọng của HA đối với làn da
Gốc tự do là gì?
Gốc tự do (Free Radical) là thuật ngữ thường được nhắc đến trong các nghiên cứu về lão hóa và sức khỏe, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về chúng.
Về bản chất, gốc tự do là các nguyên tử hoặc phân tử bị mất đi một electron ở lớp vỏ ngoài cùng, khiến chúng trở nên không ổn định. Để lấy lại sự cân bằng, gốc tự do sẽ tìm cách “cướp” electron từ các phân tử khác, dẫn đến một chuỗi phản ứng dây chuyền, tạo ra ngày càng nhiều gốc tự do mới. Sự rối loạn này có thể làm tổn thương tế bào, gây rối loạn chức năng và là nguyên nhân của nhiều vấn đề sức khỏe.
Tác động của gốc tự do
Gốc tự do – một thuật ngữ thường xuyên được nhắc đến khi nói về quá trình lão hóa và tổn thương tế bào. Trên thực tế, khoa học đã chứng minh rằng gốc tự do có thể tấn công mọi cơ quan trong cơ thể, không loại trừ bất kỳ bộ phận nào. Đặc biệt, làn da là một trong những “nạn nhân” chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, bởi đây là cơ quan tiếp xúc trực tiếp với các yếu tố bên ngoài như tia UV, ô nhiễm và căng thẳng…
Tác động của gốc tự do đối với cơ thể
Sự xuất hiện của gốc tự do tạo ra hàng loạt rối loạn bên trong cơ thể, khiến các chức năng sinh học bị suy giảm nghiêm trọng:
- Phá hủy màng tế bào: Gốc tự do làm oxy hóa lớp màng bảo vệ, gây cản trở quá trình trao đổi chất, đào thải độc tố và hấp thụ dưỡng chất.
- Tấn công ty thể: Ty thể là “nhà máy sản xuất” năng lượng của tế bào. Khi bị gốc tự do phá hủy, nguồn năng lượng cung cấp cho cơ thể bị suy giảm, khiến tế bào trở nên suy yếu.
- Làm suy giảm hormone và enzyme: Quá trình oxy hóa do gốc tự do gây ra ảnh hưởng đến sự cân bằng hormone, đồng thời làm suy yếu enzyme quan trọng, khiến cơ thể khó phục hồi và tái tạo.
Ảnh hưởng của gốc tự do đến làn da
Làn da là bộ phận chịu tác động lớn nhất từ gốc tự do, dẫn đến hàng loạt vấn đề như:
- Thúc đẩy lão hóa sớm: Gốc tự do làm đứt gãy các sợi collagen và elastin, khiến da mất đi độ săn chắc, xuất hiện nếp nhăn và chảy xệ.
- Gây tổn thương ADN và protein: Điều này khiến tế bào da bị mất cân bằng, dễ tổn thương và khó phục hồi, thậm chí dẫn đến tình trạng chết tế bào.
- Sạm nám, xỉn màu: Gốc tự do kích thích sản sinh melanin không kiểm soát, gây ra nám, tàn nhang và khiến làn da kém rạng rỡ.
- Da yếu, dễ nhạy cảm: Khi màng tế bào bị phá hủy, hàng rào bảo vệ da suy yếu, khiến da dễ bị kích ứng, viêm nhiễm và mất nước.
Chống lại gốc tự do như thế nào?
Gốc tự do là một trong những nguyên nhân chính gây lão hóa, tổn thương tế bào và suy giảm sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát và ngăn chặn tác hại của gốc tự do bằng những phương pháp đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả dưới đây.
Tăng cường chất chống oxy hóa
Chất chống oxy hóa (antioxidants) có khả năng trung hòa gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi sự tấn công của quá trình oxy hóa. Bạn có thể bổ sung chất chống oxy hóa qua thực phẩm, thực phẩm chức năng hoặc chăm sóc da.
- Vitamin C: Có trong cam, chanh, ổi, ớt chuông, bông cải xanh – giúp bảo vệ da khỏi tia UV và thúc đẩy sản xuất collagen.
- Vitamin E: Tìm thấy trong hạnh nhân, hạt hướng dương, dầu oliu – giúp giữ ẩm và bảo vệ da khỏi lão hóa.
- Flavonoid: Chất chống oxy hóa mạnh trong trà xanh, cacao, nho, việt quất, giúp ngăn chặn sự hình thành gốc tự do.
- Beta-carotene: Có nhiều trong cà rốt, khoai lang, bí đỏ – hỗ trợ bảo vệ tế bào da và cải thiện thị lực.
Bảo vệ da khỏi tác hại của môi trường
Các yếu tố bên ngoài như tia UV, khói bụi, ô nhiễm đều kích thích sản sinh gốc tự do. Vì vậy, bảo vệ da đúng cách là điều quan trọng:
- Thoa kem chống nắng hàng ngày (SPF 30 trở lên) để bảo vệ da khỏi tia cực tím.
- Dùng kem dưỡng giàu chất chống oxy hóa để trung hòa gốc tự do do môi trường gây ra.
- Làm sạch da đúng cách, tẩy trang và rửa mặt để loại bỏ bụi bẩn, ngăn ngừa quá trình oxy hóa trên da.
Kết luận
Hy vọng các thông tin có trong bài viết của Dermica giúp bạn có được cái nhìn toàn diện về gốc tự do và biết cách ngăn chặn hiệu quả. Bên cạnh việc chú trọng chế độ ăn uống, có thói quen sinh hoạt lành mạnh bạn cũng nên biết cách chăm sóc làn da phù hợp để tránh tác động của gốc tự do. .
